خرید دستگاه‌های صنعتی دست دوم به خصوص ماشین‌آلات سنگینی مانند گیوتین ورق‌بر و پرس برک یک تصمیم هوشمندانه و اقتصادی برای بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانه‌هاست. اما در این میان، یک چالش بزرگ وجود دارد: چگونه می‌توانیم مطمئن شویم دستگاهی که سال‌ها کار کرده، هنوز هم توان و ظرفیت اسمی خود را دارد؟
پلاک مشخصات روی دستگاه، تنها نقطه شروع است و به هیچ وجه داستان کامل را بیان نمی‌کند. فرسودگی، تعمیرات نادرست و استهلاک قطعات می‌تواند ظرفیت واقعی یک دستگاه را به شدت کاهش دهد. در این راهنما، به شما یاد می‌دهیم که چگونه مانند یک کارشناس، ظرفیت واقعی این دو ماشین حیاتی را تشخیص دهید.
بخش اول: تشخیص ظرفیت واقعی گیوتین ورق‌بر
ظرفیت یک گیوتین با دو پارامتر اصلی تعریف می‌شود: طول برش و ضخامت برش. طول برش معمولاً ثابت است، اما توانایی دستگاه در برش حداکثر ضخامت، اولین چیزی است که تحت تأثیر فرسودگی قرار می‌گیرد.
قدم اول: رمزگشایی پلاک مشخصات
پلاک دستگاه به شما می‌گوید که این گیوتین برای برش ورق با ضخامت X میلیمتر و طول Y متر طراحی شده است. اما نکته طلایی اینجاست: این ظرفیت همیشه بر اساس یک نوع فولاد خاص (معمولاً فولاد نرم ST37 با مقاومت کششی 45 kg/mm²) اعلام می‌شود.
اگر قصد دارید ورق استیل (Stainless Steel) یا فولادهای آلیاژی سخت‌تر را برش دهید، ظرفیت دستگاه به شدت کاهش می‌یابد (معمولاً برای استیل باید ضخامت را نصف در نظر گرفت). پس اولین قدم، مقایسه جنس ورق مصرفی خودتان با فولاد مبنای دستگاه است.
قدم دوم: بازرسی فیزیکی و فنی
اینجا جایی است که تخصص معنا پیدا می‌کند. به این موارد با دقت توجه کنید:
- وضعیت تیغه‌ها (Blades):
- لبه‌ها را چک کنید: آیا تیغه‌ها لب‌پریدگی یا شکستگی دارند؟ یک تیغه فرسوده توانایی برش تمیز را از دست می‌دهد و به دستگاه فشار بیشتری وارد می‌کند.
- چند لبه کار کرده؟ اکثر تیغه‌های گیوتین چهار لبه قابل استفاده دارند. بررسی کنید که تیغه چند بار چرخانده شده است. تیغه‌ای که در آخرین لبه خود قرار دارد، به زودی نیاز به تعویض یا سنگ‌زنی خواهد داشت که هزینه قابل توجهی دارد.
- فیلر یا گپ تیغه‌ها :
- فاصله بین تیغه بالا و پایین برای یک برش تمیز حیاتی است. این فاصله باید متناسب با ضخامت ورق تنظیم شود.
- مکانیزم تنظیم را بررسی کنید: آیا سیستم تنظیم فیلر (معمولاً یک اهرم یا پیچ) به درستی کار می‌کند؟ اگر این سیستم خراب یا فرسوده باشد، شما هرگز به کیفیت برش مطلوب نخواهید رسید.
- بدنه و سیستم هیدرولیک/مکانیکی:
- به دنبال ترک‌های مویی باشید: بدنه دستگاه، به خصوص در نقاط اتصال جک‌ها یا بازوهای مکانیکی را برای هرگونه ترک جوشکاری شده یا مویی بررسی کنید.
- به صدای پمپ گوش دهید: در گیوتین‌های هیدرولیک، صدای غیرعادی پمپ می‌تواند نشانه فرسودگی و افت فشار باشد.
- نشتی روغن را جدی بگیرید: نشتی از جک‌ها، شلنگ‌ها یا پمپ به معنای افت توان و هزینه‌های آتی است.
قدم سوم: تست عملی (مهم‌ترین مرحله)
بهترین راه برای اطمینان، تست دستگاه با ورق مصرفی خودتان است.
- یک ورق با حداکثر ضخامتی که دستگاه ادعا می‌کند، به همراه داشته باشید.
- به صدای دستگاه هنگام برش گوش دهید. آیا دستگاه به راحتی برش را انجام می‌دهد یا زیر فشار “ناله” می‌کند؟
- کیفیت لبه برش را بررسی کنید. لبه باید صاف، بدون پلیسه و بدون لهیدگی باشد.
بخش دوم: تشخیص ظرفیت واقعی پرس برک
ظرفیت پرس برک با تناژ و طول خمکاری مشخص می‌شود. تشخیص تناژ واقعی در یک دستگاه دست دوم کمی پیچیده‌تر است.
قدم اول: درک مفهوم تناژ
تناژ اعلام شده روی پلاک (مثلاً ۱۰۰ تن) به این معنا نیست که دستگاه می‌تواند هر ورقی را تا طول مشخص خم کند. تناژ مورد نیاز به ۴ عامل بستگی دارد: ضخامت ورق، جنس ورق، طول خمکاری و دهانه ماتریس .
قدم دوم: جدول تناژ را پیدا کنید
هر پرس برک معتبری یک جدول تناژ دارد. اگر این جدول همراه دستگاه نیست، یک زنگ خطر بزرگ است! این جدول به شما می‌گوید برای خم کردن یک ورق با ضخامت و جنس مشخص، با استفاده از یک ماتریس با دهانه V مشخص، به چند تن نیرو در هر متر نیاز دارید.
مثال: جدول ممکن است بگوید برای خم کردن ورق ST37 به ضخامت ۵ میلیمتر با ماتریس دهانه ۴۰ میلیمتر، شما به ۳۴ تن نیرو در هر متر نیاز دارید. پس یک دستگاه ۱۰۰ تن با طول ۳ متر، به راحتی این کار را انجام می‌دهد (۳ متر × ۳۴ تن = ۱۰۲ تن).
قدم سوم: بازرسی فیزیکی و فنی
- سیستم هیدرولیک: مانند گیوتین، به صدای پمپ، نشتی روغن و عملکرد جک‌ها دقت کنید. از فروشنده بخواهید دستگاه را زیر فشار قرار دهد و ببینید آیا فشار را ثابت نگه می‌دارد یا افت می‌کند.
- شکم دادن بدنه :
- این یکی از شایع‌ترین مشکلات پرس برک‌های فرسوده است. به دلیل فشارهای مکرر، فک بالایی (Ram) و میز پایینی (Bed) در قسمت وسط دچار خمش دائمی یا “شکم دادن” می‌شوند.
- چگونه چک کنیم؟ یک خط‌کش بلند و دقیق (Straight Edge) را روی میز پایینی و زیر فک بالایی قرار دهید و ببینید آیا فاصله‌ای در وسط وجود دارد یا خیر. وجود این فاصله یعنی خم‌های شما هرگز در تمام طول دقیق نخواهند بود.
- وضعیت سنبه و ماتریس :
- ابزارهای فرسوده و لب‌پریده نه تنها خم‌های بی‌کیفیتی ایجاد می‌کنند، بلکه برای رسیدن به یک زاویه مشخص به تناژ بیشتری نیاز دارند و فشار مضاعفی به دستگاه وارد می‌کنند.
قدم چهارم: تست عملی
- ورق خود را در ضخامت‌ها و طول‌های مختلف تست کنید.
- یک خم ۹۰ درجه دقیق ایجاد کنید. آیا دستگاه به راحتی به این زاویه می‌رسد؟
- یک ورق بلند را خم کنید و زاویه خم را در ابتدا، وسط و انتهای ورق با گونیا چک کنید. اگر زاویه در وسط با کناره‌ها متفاوت است، نشان‌دهنده شکم دادن بدنه است.
بدون نظر